Page 9 - KTVNSO50

PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

CON NGƯỜI VIỆT NAM

Thách thức và giải pháp

Nếu ngay bây giờ chúng ta xây dựng một Chiến lược phát triển nhân lực Việt Nam bền
vững giai đoạn 2025 - 2045 thì Việt Nam có thể vừa đạt mục tiêu là nước thu nhập cao
vào năm 2045, vừa đạt mục tiêu là quốc gia có nhân lực phát triển bền vững thời kỳ sau
năm 2045 đến cuối thế kỷ XXI. Không có một chiến lược phát triển con người Việt Nam
bền vững như vậy thì áp lực tăng trưởng kinh tế sẽ dẫn tới suy thoái lao động và dân số,
nguy cơ tự tiêu vong sau khoảng 500 năm luôn hiện hữu.

hát triển bền vững về con người bao Nếu người phụ nữ sinh bình quân trong độ
gồm: lao động và dân số bền vững; tuổi sinh con được 2,1 con, thì khi các cháu
P nâng cao sức khỏe và tầm vóc; nuôi trưởng thành sẽ có 2 người còn sống khỏe mạnh
dưỡng và phát huy văn hóa dân tộc; không (bình quân trong 2,1 cháu được sinh ra, có 0,1
ngừng nâng cao trình độ văn hóa và năng lực cháu mất trước tuổi trưởng thành). Tức là 2
nghề nghiệp; công dân hạnh phúc và gia đình người con này sẽ thay cha, mẹ của chúng tiếp
hạnh phúc. Bài viết này chủ yếu tập trung vào tục lao động khi cha, mẹ không còn khả năng
GS.TS.
NGUYỄN lao động và dân số bền vững. lao động và khi cha, mẹ chết sẽ có 2 người con
THIỆN NHÂN Tổng tỷ suất sinh và này thay thế, làm cho dân số ổn định. Vì vậy
Đại biểu Quốc hội tổng tỷ suất sinh thay thế mức sinh bình quân toàn xã hội 2,1 con/phụ nữ
khóa XV được gọi là TTSS thay thế.
Theo quy luật tự nhiên, tỷ lệ trẻ nam và nữ Nếu TTSS lớn hơn 2,1 thì số lao động xã hội
mới sinh trong một chu kỳ thời gian (1 năm) ở sẽ tăng lên và dân số sẽ tăng lên. Còn nếu TTSS
một cộng đồng dân cư (dân tộc, đất nước) là dưới 2,1 kéo dài thì số lao động trong xã hội sẽ
khoảng 51% nam, 49% nữ (104-106 trai/100 giảm và sau một thời gian dân số cũng giảm
gái). Do khả năng sinh tồn của các bé trai yếu (không tính người nhập cư làm tăng dân số).
hơn, nên một số mất trước khi trưởng thành. Tức là lúc này đất nước không có khả năng tái
Kết quả là ở tuổi 18 trở lên, cùng năm sinh có tạo đầy đủ con người của mình, sự phát triển
số nam và nữ gần bằng nhau (tỷ lệ 50% nam và đất nước là không bền vững về con người.
50% nữ). Số con bình quân mà một phụ nữ của Với một đất nước, nếu TTSS thấp dưới TTSS
đất nước sinh ra trong đời khi họ kết hôn (hoặc thay thế kéo dài và duy trì ở mức thấp nhiều
ở với nhau như vợ chồng) được gọi là tổng tỷ năm, sẽ gây ra suy giảm số người trong tuổi lao
suất sinh (TTSS). động, thiếu lao động ngày càng nghiêm trọng,

www.vneconomy.vn
12 KINH TẾ VIỆT NAM | Số 50 | Ngày 11/12/2023