Page 149 - KTVNSO7+8

2024
DÂN SINH XUÂN GIÁP THÌN

gỗ của kiến trúc, bao gồm cột, xà
góc, rui hiên, ván sàn, rường nóc
trên bộ vì… nằm dưới đáy của một
dòng chảy thời Lê. Đặc biệt, trong
số đó có nhiều loại “Bình áng” nằm
trong kết cấu của “bộ đấu củng”.
Đó là Bình áng đầu vân mây có 3
rãnh ngàm hoặc 5 rãnh ngàm;
Bình áng đầu châu chấu có 3 rãnh
Phỏng dựng 3D Điện Kính Thiên
ngàm và Bình áng đầu chim có
D ự kiến thành phố Hà Nội Kính Thiên năm 2017-2018, đã
một rãnh ngàm.
Tại hố đào phía Đông điện
sẽ chi 798 tỷ đồng thực
hiện dự án bảo tồn khu HOÀNG THÀNH THĂNG LONG XƯA tìm thấy xà góc, rui hiên và thượng
vực khảo cổ học số 18 phố Hoàng lương. Đây là những cấu kiện gỗ
Diệu; 136 tỷ đồng thực hiện dự án nhận Diện liên quan đến kết cấu bộ khung đỡ
nhà trưng bày Hoàng cung Thăng mái và hình thái bộ mái của công
Long thuộc Khu di tích trung tâm trình kiến trúc đấu củng. Phát
Hoàng thành Thăng Long - Hà hiện này gợi ý rằng, kiến trúc đấu
Nội; 1.800 tỷ đồng để phục dựng điện Kính Thiên củng thời Lê Sơ có thể có sự kết
Điện Kính Thiên. hợp khéo léo giữa các cụm đấu
Hoàng thành Thăng Long đã củng ở hàng hiên và hệ vì nóc kiểu
được UNESCO vinh danh là Di Hầu hết các công trình kiến trúc cổ trong Hoàng cung Thăng Long đã bị tàn phá từ lâu, ngày nay “chồng rường” ở trên các bộ vì.
sản văn hóa thế giới vào năm 2010. Trên các cấu kiện gỗ đào được tại
Đây là Hoàng cung của nhiều triều chỉ còn bộ thành bậc Điện Kính Thiên với 4 con rồng bằng đá đã được Chính phủ công nhận bảo di tích đều còn lưu dấu vết sơn
đại: Lý, Trần, Lê, Mạc, Lê Trung vật quốc gia. Điện Kính Thiên được xây dựng năm 1428, đời vua Lê Thái Tổ và hoàn thiện vào đời thếp màu đỏ và màu vàng tô trên
Hưng. Theo Đại Việt sử ký toàn vua Lê Thánh Tông, là công trình quan trọng nhất trong Hoàng thành Thăng Long xưa. các họa tiết hoa văn.
thư, sau khi đánh bại quân Minh NGUYÊN CHƯƠNG Khai quật khảo cổ học tại
và buộc chúng phải rút về nước vào phía Tây và phía Đông của Điện
năm 1427, đến ngày 15 tháng 4 Kính Thiên, phát hiện nhiều loại
năm 1428, Lê Lợi chính thức lên ngói lưu ly (ngói men) màu vàng
ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu và xanh lục bên cạnh ngói đất
Thuận Thiên, khôi phục quốc hiệu nung (màu đỏ) mang phong cách
Đại Việt, ban bố đại xá thiên hạ. đặc trưng, khác biệt hoàn toàn so
với ngói thời Lý – Trần trước đó.
Rồng đá: Ngói thời Lê Sơ phổ biến là ngói
Bảo vật quốc gia ống và ngói cong, trong đó ngói
diềm mái là ngói câu đầu và ngói
Ngày 15 tháng Tám năm Đinh trích thủy giống như loại ngói lợp
Hợi, niên hiệu Quang Thuận thứ 8 trên mái hiên ở cung điện cổ của
(1467) vua Lê Thánh Tông cho Trung Quốc.
dựng lan can bằng đá ở điện Kính Đặc biệt, cung điện thời Lê Sơ
Thiên. PGS.TS. Tống Trung Tín, còn có một loại ngói rất đặc biệt,
Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt được tạo khối theo từng bộ phận
Nam, nhận định: “Điện Kính của con rồng: đầu, thân, đuôi (loại
Rồng đá Điện Kính Thiên
Thiên thời Lê là công trình quan ngói này không xuất hiện trên
trọng nhất của kinh đô Thăng trán dô tạo thành u, má nhỏ, mũi trưởng Viện Nghiên cứu Kinh giá đỡ mái, hình thái bộ mái, các kiến trúc cung đình cổ tại Trung
Long cả về quy hoạch kinh đô lẫn sư tử, mắt tròn, tai thú, miệng dài, thành, cho biết cuộc khai quật loại ngói lợp mái, mặt bằng nền Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản), đem
kiến trúc, nghệ thuật và tâm linh”. lưỡi ngắn, nanh nhọn, miệng khảo cổ học tại khu di tích Hoàng móng và đã phục dựng 3D hình lại một sắc thái riêng biệt, mang
Năm 1816, trước tình hình điện ngậm ngọc. Sừng dài có nhánh, thành Thăng Long vào những thái kiến trúc Điện Kính Thiên của đầy tính sáng tạo của kiến trúc
Kính Thiên bị xuống cấp, vua Gia bờm có 4 dải lượn hất ngược về năm 2002-2004 đã tìm thấy nhiều Hoàng thành Thăng Long. cung điện nước Việt thời Lê Sơ.
Long đã cho hạ giải tòa điện Kính phía sau, thân tròn mập có vảy, dấu tích nền móng của các công Trước đây, khi nghiên cứu về Điện Kính Thiên được giải mã
Thiên xuống, sau đó cho dựng cung uốn bẩy khúc hình sin, bụng có trình kiến trúc cung điện, lầu gác, kiến trúc cổ ở miền Bắc nói chung, và phục dựng hình ảnh 3D bởi
Long Thiên trên nền điện Kính vây. Mỗi con rồng đều có 4 chân to minh chứng thuyết phục về sự tồn kiến trúc cung đình Đại Việt nói Viện Nghiên cứu Kinh thành là
Thiên do nhà Lê xây dựng trước đó. khỏe, năm ngón chân nhiều đốt, tại của Kinh đô thăng Long qua 13 riêng, nhiều nhà khoa học từng một tòa điện xây dựng trên cấp
Năm 1886, sau khi Pháp chiếm Hà năm móng sắc nhọn. Chân trước thế kỷ (gồm cả thời kỳ thành Đại cho rằng kiến trúc trong Hoàng nền cao, phía trước có thềm bậc đá
Nội, điện Long Thiên bị phá hủy để của rồng vươn lên nắm râu, chân La từ thế kỷ VIII - X). thành Thăng Long không có đấu chạm rồng gồm 11 bậc, phân làm
xây tòa nhà của quân đội Pháp. sau ở tư thế gấp khuỷu đạp mạnh “Tuy nhiên, các công trình kiến củng. Đấu củng là một loại kết cấu ba lối đi, lối chính giữa dành cho
Ngày nay, trong di tích Hoàng kéo thân trườn về phía trước. trúc cung điện trong Hoàng thành đỡ mái xuất hiện rất phổ biến nhà vua, hai bên dành cho các
thành Thăng Long vẫn còn bộ Khuỷu chân rồng có lông hình đao Thăng Long xưa đều không còn trong kiến trúc cổ ở Trung Quốc, quan đại thần. Chính giữa phía
thành bậc điện Kính Thiên thời Lê lửa chạy dài về phía sau. Bám sát tồn tại trên mặt đất, tất cả chỉ còn Hàn Quốc, Nhật Bản. Các đấu này, sau và hai bên nền điện có các
Sơ với 4 con rồng bằng đá.Đây là thân là các cụm mây kéo dài hình là những vết tích và những mảnh thường nằm ở vị trí dưới mái nhà, thềm bậc đơn bằng đá chạm rồng.
di sản hiếm hoi còn sót lại trong đao, các đao mây chạm nổi uốn vỡ bị chôn vùi dưới lòng đất. Lịch vừa có tác dụng mở rộng diện tích Trên thềm điện có lan can bằng đá
kiến trúc Hoàng thành. Bộ thành khúc, giữa có sóng nổi, đầu ngọn sử, diện mạo, quy mô, hình dáng hiên nhà, vừa tăng khả năng chịu bao quanh kiến trúc gỗ.
bậc Điện Kính Thiên với hình lửa thuôn dài chuyển hóa thành kiến trúc cung điện trong Hoàng lực, vừa đóng vai trò trang trí tạo Toàn bộ Điện Kính Thiên là
tượng rồng mang đặc trưng của hình đao mác. thành Thăng Long xưa vẫn là điều vẻ đẹp cho công trình. kiến trúc gỗ được sơn son màu đỏ
nghệ thuật điêu khắc thế kỷ XVII- “Thành bậc Điện Kính Thiên, bí ẩn của lịch sử”, ông Trí chia sẻ. Tại Việt Nam, các kiến trúc sặc sỡ, quy mô to lớn gồm 9 gian
XVIII đã được Thủ tướng Chính thời Lê Trung Hưng là hiện vật Từ năm 2011 đến nay, đã có cung điện từ Đinh – Lê – Lý – Trần chiều dài (dài 44m); chiều sâu của
phủ công nhận là Bảo vật quốc gia. gốc, độc bản gắn với di tích Điện hàng chục cuộc khai quật khảo cổ – Lê (từ thế kỷ X đến thế kỷ XVIII) lòng Điện có 6 gian (rộng 27 m).
Cặp thành bậc có cấu trúc và Kính Thiên, di tích quan trọng đặc diễn ra xung quanh Điện Kính đều không còn tồn tại. Trong khi Tổng diện tích của Điện Kính
hoa văn trang trí hoàn toàn giống biệt của Di sản văn hóa thế giới Thiên, đã cung cấp thêm nhiều tư đó, các kiến trúc gỗ truyền thống ở Thiên 1.188 m , chiều ngang có 10
2
nhau gồm tượng rồng ở phần trên Khu trung tâm Hoàng thành liệu khoa học tin cậy cho việc miền Bắc nước ta hiện còn phổ hàng cột, chiều dọc 6 cột, như vậy
và các họa tiết trang trí ở mặt ngoài Thăng Long - Hà Nội”, PGS. Tống nghiên cứu phục dựng hình thái biến là các công trình kiến trúc tôn tổng cộng công trình có 60 cột gỗ.
của thành bậc. Rồng uốn 7 khúc, Trung Tín, Chủ tịch Hội Khảo cổ kiến trúc cung điện thời Lê sơ, đặc giáo tín ngưỡng (đền, đình, chùa) Bộ khung mái thuộc loại kiến trúc
các khúc đuôi doãng hơn, đao lửa Việt Nam khẳng định. biệt là tòa chính Điện Kính Thiên. đều có kiến trúc kiểu kẻ chuyền, đấu củng, trùng diêm, trên mái
đã hình thành dạng đao mác gờ Dựa trên các nguồn tư liệu tin cậy chồng rường hoặc chồng rường giá lợp ngói rồng men vàng đặc sắc và
giữa nổi cao vát sang hai bên. Rồng Phỏng dựng 3D của khảo cổ học, Viện Nghiên cứu chiêng, rất hiếm gặp đấu củng. được trang trí bởi các tượng đầu
được chạm trong tư thế bò từ trên Điện Kính Thiên Kinh thành (thuộc Viện Hàn lâm Các cuộc khai quật xung rồng vươn cao lên trời, tạo nên vẻ
xuống dưới theo chiều dọc của Khoa học xã hội Việt Nam) đã từng quanh Điện Kính Thiên năm đẹp cao sang và đầy quyền lực của
thành bậc, đầu rồng ngẩng cao, PGS.TS. Bùi Minh Trí, Viện bước nghiên cứu giải mã hệ khung 2017-2018 đã tìm được 70 cấu kiện vương triều.<

www.vneconomy.vn Số 7+8 | Ngày 12 - 25/2/2024 | KINH TẾ VIỆT NAM 147